Polikistik Over Sendromu (PCOS) Nedir?
Polikistik over sendromu olarak bilinen PCOS, kadın üreme organları olan yumurtalıklardan aşırı androjen hormonlarının üretilmesiyle karakterize bir sağlık sorunudur. Androjen hormonları erkeklik hormonlarıdır ve yumurtalıklarda aşırı üretilmesi sonucu birtakım olumsuz sonuçlara yol açabilir. Bu hormon dengesizliği kadınlarda sıklıkla üreme, metabolizma ve psikolojik bozukluklara yol açabilir. Bu bozukluklar arasında kısırlık, hiperandrojenizm, insülin direnci ve diyabet, kardiyovasküler hastalıklar, depresyon ve anksiyete bulunabilir.
Kadınlarda PCOS ergenlikten sonra herhangi bir dönemde ortaya çıkabilir. Çoğunlukla polikistik over sendromuna sahip kadınlar durumun farkında olmayabilir. Özellikle aile öyküsünde PCOS geçmişi olanlarda ve obezite vakalarında polikistik over sendromu riski yüksek olabilir. Genellikle adet düzensizliği ile kendini gösterebilir. Ayrıca PCOS hastalarında yumurtalık kistleri görülebilir. Bununla birlikte bu semptomlar her zaman görülmeyebilir (3).
Polikistik Over Sendromunun Nedenleri Nelerdir?
Polikistik over sendromunun kesin nedeni bilinmese de bazı etkenlerin hastalığın gelişmesinde rol aldığı söylenebilir. PCOS`un oluşmasında etkiye sahip olabilen nedenler şunlar olabilir:
- Aşırı androjen hormon seviyeleri: Yumurtalıklardan aşırı miktarda androjen hormonunun üretilmesi yumurta hücrelerinin gelişmemesine ve foliküllerden salınmamasına neden olabilir. Bu durumda yumurtlama oluşamaz. Ek olarak yüksek erkeklik hormonu hirsutizm (aşırı kıllanma) ve akne oluşumuna yol açabilir.
- İnsülin direnci: Pankreastan salgılanan insülin hormonu seviyelerindeki artış androjenlerin fazla üretilmesine neden olabilir. Sonuç olarak yüksek androjen seviyeleri yumurtlamayı baskılayabilir. İnsülin direnci vücuttaki glikozun kullanılmamasına ve kan şekerinin yükselmesine neden olabilir.
- Düşük dereceli inflamasyon: Lökositler yaralanma, travma veya enfeksiyona karşı maddeler üretir ve bu durum düşük dereceli inflamasyon olarak adlandırılır. PCOS`lu bireyler düşük dereceli inflamasyona eğilimli yapıda olabilir.
- Genetik: Aile bireylerinde PCOS öyküsünün olması bir risk faktörü olabilir.
Ek olarak kötü beslenme koşulları, fiziksel hareketsizlik, toksinler gibi çevresel etkenler de PCOS oluşumda rol oynayabilir (1, 3, 4).
